Đề tài Nghiên cứu phương pháp phân tích tỷ lệ đồng vị 87Sr/86Sr và một số nguyên tố vi lượng trong cây thuốc, gạo và đất góp phần xác định nguồn gốc định cư của chúng

<p> Với mục đích nghiên cứu của luận án là nghiên cứu phương pháp phân tích tỷ lệ đồng vị 87Sr/86Sr và một số nguyên tố (Pb, Cd, Mn, Fe) trong cây thuốc, gạo và đất. Các kết quả chính thu được như sau: 1. Lựa chọn được các điều kiện hoạt động tối ưu của máy đo khi xác định tỷ lệ đồng vị stronti và hàm lượng các kim loại bằng máy phổ khối ICP-MS Aligent 7500a, đảm bảo cho phép đo có độ nhạy cao, đồng thời tỷ lệ hình thành các mảnh oxit ≤ 1,0% và các mảnh ion đa nguyên tử ≤ 3,0%. Dung dịch axit HNO3 0,3M được chọn làm môi trường dung dịch mẫu đo. Đường chuẩn xác định các nguyên tố được thiết lập với hệ số tương quan cao (r ≈ 1). Giới hạn phát hiện và giới hạn định lượng các nguyên tố đã được tính toán. 2. Xây dựng và lựa chọn được các quy trình xử lý mẫu gạo, cây thuốc và đất với hiệu suất thu hồi cao (94-104%), độ lặp lại tốt (CV < 5%). 3. Tách hiệu quả Sr ra khỏi Rb, Ca, Mg, bằng sắc ký trao đổi ion. Tách Rb ra khỏi Sr, Ca, Mg được tiến hành trên cột sắc ký, với nhựa trao đổi cationit Bio-Rad AG50W-X8, 200-400 mesh. Giải hấp rubidi bằng axit HNO3 1M, sau đó giải hấp đồng thời canxi, magie và stronti bằng axit HNO3 3,0M. Tách Sr ra khỏi Ca và Mg được tiến hành trên cùng cột sắc ký, nhựa trao đổi anionit Bio-Rad AG1-X8, 200-400 mesh dạng nitrat với dung dịch rửa giải là HNO3 0,25M trong hỗn hợp metanol và etanol (metanol:etanol = 2:1). Hiệu suất thu hồi các nguyên tố cao, dễ thực hiện và dễ áp dụng trong mẫu thực tế. 4. Đã nghiên cứu xác định tỷ lệ đồng vị stronti trong cây thuốc, gạo, đất bằng phương pháp ICP-MS. Kết quả xác định tỷ lệ 87Sr/86Sr có độ chính xác cao (RSD < 0,1%) nhờ tách sắc k‎ý Rb, Sr, Ca, Mg hiệu quả và áp dụng phép nội chuẩn khi xác định tỷ lệ đồng vị stronti. Kết quả phân tích cho thấy tỷ lệ đồng vị stronti trong Nhân Sâm, nấm Linh Chi, Tam Thất, Ngưu tất của Hàn Quốc, Trung Quốc, Việt Nam và các mẫu cây thuốc nam ở miền Nam và miền Bắc của Việt Nam có khác nhau đáng kể. Tỷ lệ đồng vị stronti trong gạo ở một số nước Châu Á và gạo ở ba miền của Việt nam cũng có sự khác nhau. Có mối tương quan giữa tỷ lệ đồng vị stronti trong cây thuốc và trong gạo với đất trồng chúng. 5. Đã nghiên cứu xác định hàm lượng các kim loại (Pb, Cd, Mn, Fe) trong cây thuốc, gạo và đất trồng cây thuốc, kết quả cho thấy hàm lượng các kim loại trong cây thuốc, gạo, đất ở các vùng miền khác nhau thì khác nhau đáng kể. </p>